نقش محدودیت‌های محیطی بر توسعه کالبدی- فضایی شهرها و اثرات آن بر روستاهای پیرامون (مورد: شهر جوانرود)

Authors

  • زهرا سرگزی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران
  • صادق اصغری‌لفمجانی استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
  • یاسر نظری دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
Abstract:

       محدودیت‌های فیزیکی و انسانیِ توسعه کالبدی- فضایی شهرها، شتاب در حرکت به سمتِ حوزه‌های روستایی پیرامون را به دنبال دارد که این مسئله در مناطق کوهستانی غرب و شمال­غربی ایران به ‌طور ویژه­ای قابل مشاهده است. در این محدوده­ی جغرافیایی، شهر جـوانـرود در استان کرمانشاه از جمله شهرهایی است که فشار بسیاری بر نواحی اطراف خود به ویژه روستاهای بلافصل وارد آورده است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر بررسی محدودیت‌های محیطی این شهر و اثرات آن در روستاهای پیرامونی می‌باشد. این تحقیق از نوع کاربردی است که با روش توصیفـی- ‌تحلیلی انجام گردیده است. در تعیین روستاهای مورد مطالعه، فاصله 5 کیلومتری پیرامون شهر جوانرود مورد توجه بوده است. جامعه آماری تحقیق، خانوارهای ساکن در 6 روستای مورد مطالعه را شامل می‌گردد که با استفاده از فرمول کوکران، 261 نفر از سرپرستان خانوارها به عنوان حجم نمونه محاسبه شده است. پس از جمع‌آوری اطـلاعات، با ارائه­ی تصـویری کلی از محدودیت‌های محیطی شهر جوانرود و دگرگونی­های کاربری اراضی روستاهای پیرامون شهر، تجـزیه و تحلیل وضع موجود و نیز مقایسۀ این تغییرات و سطح­بندی رشد و توسعه روستاها بر اساس مدل تلفیقی Vikor-Topsis انجام گردید. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که از بین روستاهای مورد مطالعه، روستای شیخ­الکرم بر اساس مقادیر محاسبه شده (R=0.009، S=0.025 و Q=0)، به دلیل نامناسب بودن راه ارتباطـی و موقعیت نامناسب آن،­ تقریباً بدون تأثیر باقی‌مانده است. در حالی­که روستای صفی‌آباد (با R=0.917، S=1.837 و Q=1)، دارای بیشترین تأثیرپذیری بوده، سایر روستاهای پیرامونی نیز از نظر شدت تأثیرپذیری در حد بینابین می­باشند. در این راستا، بخشی از جمعیت و نیروی کار شهر جوانرود به دلایلی چون فاصله کم روستا با شهر، پایین بودن قیمت زمین و مسکن نسبت به شهر، سهولت دسترسی و امکان استفاده از خدمات مختلف شهری، در روستاها سکنی گزیده‌اند و این امر موجب تغییر و دگرگونی آنها شده است. به‌طوری که روستاهای با تأثیرپذیری بالا، عملکرد سنتی خود را از دست داده و عملاً به عنوان پاره­های شهری و غالباً به مثابة خوابگاه­هایی برای شهر جوانرود ایفای نقش می­کنند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش محدودیت های محیطی بر توسعه کالبدی- فضایی شهرها و اثرات آن بر روستاهای پیرامون (مورد: شهر جوانرود)

محدودیت های فیزیکی و انسانیِ توسعه کالبدی- فضایی شهرها، شتاب در حرکت به سمتِ حوزه های روستایی پیرامون را به دنبال دارد که این مسئله در مناطق کوهستانی غرب و شمال­غربی ایران به طور ویژه­ای قابل مشاهده است. در این محدوده­ی جغرافیایی، شهر جـوانـرود در استان کرمانشاه از جمله شهرهایی است که فشار بسیاری بر نواحی اطراف خود به ویژه روستاهای بلافصل وارد آورده است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر بررسی محدودیت ...

full text

توسعه ناموزون فضایی – کالبدی شهر یزد و اثرات آن بر ساخت اکولوژِی شهر

سوالهای اصلی مورد پژوهش در مقاله این است که : روند تاریخی توسعه فضایی کالبدی - شهر یزد چگونه بوده است ؟ ساخت اکولوژی شهر یزد امروزه از چه الگویی تبعیت می کند ؟ مسائل فوق با این فرض مورد پژوهش قرار گرفته که توسعه فضایی – کالبدی شهر یزد از ابتدای پیدایش هسته اولیه شهر در دوره های تاریخی قبل از اسلام و بعد از اسلام تا دوره حکومت پهلوی رشدی آرام – موزون و متعادل داشته – اما از دهه 1340 به بعد شهر...

full text

تحولات فضایی روستاهای پیرامون شهر با تأکید بر تعامل روستا - شهری (مورد : روستاهای پیرامون شهر نورآباد ممسنی)

آشکار است که در شکل پذیری و تحول سکونت­گاه­های روستایی، مجموعه عوامل و نیروهای متفاوت و متنوعی نقش آفرین هستند، اما همه آنها به نوعی متأثر از تعامل و ارتباط دو عرصه سکونتی(شهر و روستا) با یکدیگر   می­باشند.  بر این اساس، تحقیق حاضر به دنبال بررسی تحولات فضایی سکونتگاه­های روستایی پیرامون شهر نورآباد ممسنی، کمیت وکیفیت تغییرات، علل و عوامل بوجود آورنده و به طور کلی تأثیرگذاری­های حاصل از تعامل ب...

full text

توسعه ناموزون فضایی – کالبدی شهر یزد و اثرات آن بر ساخت اکولوژِی شهر

سوالهای اصلی مورد پژوهش در مقاله این است که : روند تاریخی توسعه فضایی کالبدی - شهر یزد چگونه بوده است ؟ ساخت اکولوژی شهر یزد امروزه از چه الگویی تبعیت می کند ؟ مسائل فوق با این فرض مورد پژوهش قرار گرفته که توسعه فضایی – کالبدی شهر یزد از ابتدای پیدایش هسته اولیه شهر در دوره های تاریخی قبل از اسلام و بعد از اسلام تا دوره حکومت پهلوی رشدی آرام – موزون و متعادل داشته – اما از دهه 1340 به بعد شهر...

full text

نقش شهرک‌های صنعتی در توسعه کالبدی و اقتصادی روستاهای پیرامون ( مطالعه موردی: روستاهای پیرامون شهرک صنعتی 2 اردبیل)

تجربیات کشوهای متعدد نشان می دهد، هر تغییر ساختاری از طریق صنعتی شدن نه تنها نقش اقتصادی با ارزش در مناطق روستایی ایجاد می نماید، بلکه منجر به اقتصاد خودرانشی نیز می‌گردد. هدف این مقاله بررسی شهرک‌های صنعتی در توسعه کالبدی و اقتصادی روستاهای پیرامون می‌باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد که به استفاده از روش پیمایش انجام شده است. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصان مورد ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 22

pages  177- 190

publication date 2016-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023